Ortezy to specjalistyczne urządzenia ortopedyczne, które mają na celu wsparcie, stabilizację oraz ochronę stawów i kości podczas rehabilitacji po urazach, operacjach lub w przypadku przewlekłych dolegliwości. Odpowiednio dobrana orteza może znacząco przyspieszyć proces rehabilitacji, zmniejszyć ból, a także zapobiec dalszym kontuzjom. Warto jednak wiedzieć, kiedy i w jakich przypadkach warto je stosować oraz jakie modele są najbardziej skuteczne w różnych sytuacjach.
Kiedy warto stosować ortezy w rehabilitacji?
- Po urazach i kontuzjach
Ortezy są często stosowane w przypadku urazów stawów, więzadeł, mięśni lub kości. Po złamaniach, skręceniach, zwichnięciach czy naciągnięciach, orteza może zapewnić stabilizację i ograniczyć ruchomość, co pozwala na prawidłowe gojenie tkanek i zapobiega dalszym urazom.Przykład: Skręcenie stawu skokowego, złamanie nadgarstka – stosowanie ortezy może przyspieszyć proces gojenia i zapewnić stabilność stawu. - Po operacjach ortopedycznych
W okresie rehabilitacji po operacjach, takich jak artroskopia stawu kolanowego, rekonstrukcja więzadeł czy operacje ortopedyczne na kręgosłupie, ortezy pomagają w stabilizacji operowanego miejsca, ograniczają nadmierny ruch i wspierają właściwe ustawienie ciała. Przykład: Po rekonstrukcji więzadła krzyżowego w kolanie stosowanie ortezy zapewnia stabilność, co zapobiega niepożądanym ruchom, które mogłyby prowadzić do komplikacji. - W przypadku przewlekłych dolegliwości
Ortezy są również przydatne w leczeniu przewlekłych schorzeń, takich jak zapalenie stawów, artretyzm, bóle kręgosłupa czy tendinopatie. Dzięki odpowiedniemu wsparciu, zmniejszają ból i obciążenie stawów, poprawiając komfort życia pacjenta. Przykład: Choroba zwyrodnieniowa stawu kolanowego – orteza może pomóc w redukcji bólu i poprawie funkcji stawu. - W zapobieganiu urazom
Ortezy mogą być również stosowane profilaktycznie, zwłaszcza u osób narażonych na intensywny wysiłek fizyczny, np. sportowców, którzy chcą zapobiec kontuzjom. Ortezy stabilizują stawy i chronią przed przeciążeniami. Przykład: Biegacze, którzy regularnie narażają stawy na duży wysiłek, mogą korzystać z ortez, aby zapobiec urazom.
Rodzaje ortez i ich skuteczność
- Ortezy stawów (kolano, łokieć, nadgarstek)
Ortezy stawów są jednymi z najczęściej stosowanych rodzajów ortez. Stabilizują staw, zapewniają mu odpowiednią ochronę oraz wspierają w procesie rehabilitacji. Odpowiedni model ortezy zależy od rodzaju urazu i obszaru ciała, który wymaga wsparcia.- Orteza kolana – stosowana po urazach stawów kolanowych, operacjach (np. rekonstrukcja ACL), a także w przewlekłych dolegliwościach, jak zapalenie stawów. Ortezy kolanowe pomagają utrzymać odpowiednią stabilność stawu, zapobiegając jego nadmiernemu ruchowi i wspierając proces gojenia.
- Orteza nadgarstka – stosowana przy urazach nadgarstka (np. złamanie, skręcenie) lub przy chorobach przewlekłych, takich jak zespół cieśni nadgarstka. Ortezy nadgarstka pomagają w stabilizacji stawu i zmniejszają ryzyko dalszych kontuzji.
- Orteza łokcia – stosowana w przypadku kontuzji łokcia (np. zapalenie ścięgien, tenisowy łokieć) oraz po operacjach w tej okolicy. Stabilizuje staw, zmniejsza ból i wspomaga rehabilitację.
- Ortezy kręgosłupa
Ortezy kręgosłupa, takie jak gorsety ortopedyczne, są stosowane w przypadku urazów kręgosłupa, przewlekłych bólów pleców, dyskopatii czy po operacjach. Zapewniają stabilizację i redukują obciążenie kręgosłupa, pomagając w szybszej rehabilitacji.- Gorset ortopedyczny – stosowany po urazach kręgosłupa, w leczeniu dyskopatii lub w profilaktyce bólów pleców. Odpowiednia orteza może pomóc w utrzymaniu prawidłowej postawy i rozłożeniu ciężaru ciała.
- Ortezy lędźwiowe – pomagają w stabilizacji dolnej części pleców, zapobiegając przeciążeniom i wspierając rehabilitację po urazach.
- Ortezy stóp i nóg
Ortezy te są stosowane w przypadkach urazów stóp, zwichnięć, złamań kości czy przewlekłych schorzeń stawów skokowych.- Ortezy stóp – pomagają w leczeniu problemów takich jak płaskostopie, haluksy czy w rehabilitacji po kontuzjach stopy.
- Ortezy dla osób po amputacjach – protezy i ortezy pomagają w przywróceniu mobilności oraz stabilności, wspierając pacjenta w codziennych czynnościach.
- Ortezy sportowe
Sportowcy często korzystają z ortez w celach prewencyjnych lub rehabilitacyjnych. Ortezy sportowe mają na celu nie tylko stabilizację, ale także zwiększenie komfortu podczas wykonywania aktywności fizycznej.- Ortezy dla biegaczy, piłkarzy i innych sportowców – często stosowane w przypadku kontuzji stawów (np. skręcenia, naciągnięcia). Dzięki odpowiedniemu wsparciu zmniejszają ryzyko urazów.
Jak dobrać odpowiednią ortezę?
- Konsultacja z lekarzem – Zanim zdecydujesz się na zakup ortezy, ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem ortopedą lub rehabilitantem, który pomoże dobrać odpowiedni model w zależności od urazu lub dolegliwości.
- Dopasowanie do anatomicznych potrzeb – Wybór ortezy powinien być uzależniony od specyfiki ciała pacjenta, rodzaju urazu oraz wymagań funkcjonalnych.
- Rodzaj materiału – Warto zwrócić uwagę na materiał, z którego wykonana jest orteza. Współczesne ortezy wykonane są z lekkich, ale wytrzymałych materiałów, które zapewniają komfort użytkowania i odpowiednią wentylację.
Podsumowanie
Ortezy pełnią kluczową rolę w rehabilitacji, stabilizując stawy, chroniąc przed dalszymi urazami oraz wspomagając proces gojenia. W zależności od potrzeb, istnieje wiele różnych modeli ortez, które są dedykowane do różnych części ciała i schorzeń. Warto skonsultować się z lekarzem lub specjalistą, aby dobrać odpowiedni model, który pomoże w powrocie do zdrowia i zwiększeniu komfortu życia.